Als er één domein is waarmee gemeenten en landelijke overheid worstelen, dan is het wel het sociaal domein: bezuinigingen, enorme stijgingen in uitgaven en enkele zorgaanbieders die het niet zo nauw nemen met de regels. Die storm is nog niet gaan liggen. Maar één ding staat als een paal boven water: het treft vooral degenen die het meest kwetsbaar zijn zoals bijvoorbeeld de jeugd. Om uit deze neerwaartse spiraal te komen, is een meer informatiegestuurde en datagedreven aanpak een goed begin. Hoe je dit als gemeente zorgvuldig kan oppakken, lees je in dit blog.
Objectieve informatie
Het sociaal domein, en dan met name in de jeugdzorg, verandert continu en veelvuldig. Het doel van de decentralisatie van de jeugdzorg naar de gemeenten was de jeugdzorg dichterbij, efficiënter en uiteindelijk ook goedkoper te regelen. Dit bleek echter anders uit te pakken. Verschillende oorzaken hebben ervoor gezorgd dat de uitgaven stegen en dat de jeugdzorg steeds meer in de knel kwam. Voor alle betrokken partijen is dit een enorm geworstel. Een geworstel waarin objectieve data en informatie een belangrijke rol kunnen spelen om uit de impasse te komen.
Huidige situatie en verwachte ontwikkelingen
Bij het informatiegestuurd en datagedreven werken zorg je er als organisatie voor dat je werkt met kwalitatieve en consistente data. Bijvoorbeeld over het aantal personen dat behandeld is en in behandeling is. Maar ook over de verwachte ontwikkelingen o.a. in het aantal personen dat jeugdzorg nodig gaat hebben. Een heel belangrijke rol spelen de financiële gegevens. Hier kun je als organisatie veel grip op krijgen. Ondanks dat veel gemeenten een systeem van planningen, budgetten, monitoring en verantwoording hebben, is het verkrijgen van inzicht geen voor de hand liggende zaak. Dat blijkt wel uit onderzoek van "Follow the Money" naar de tekorten in de jeugdzorg. In dit onderzoek kwam de gemeente Horst positief naar voren.
Een ‘goudmijn’ aan data
Data kunnen je heel veel inzichten geven. Bijvoorbeeld waar de gaten zitten, waar de grootste stijging in uitgaven plaatsvindt, welke zorgaanbieders relatief veel declareren of wat de verschillen in gehanteerde tarieven zijn. Een goudmijn zou je bijna zeggen. En heel waardevol om goed datagedreven te kunnen werken. Op basis van deze gegevens kun je bijvoorbeeld beslissen om bepaalde partijen scherper te bevragen en je beleid bij te sturen.
Informatie is key
Daarnaast kun je ook meer informatiegestuurd en datagedreven werken in het sociaal domein. Als je bijvoorbeeld wilt kijken naar hoe je complete sociaal domein van je gemeente functioneert. Onder andere in vergelijking met de afgelopen jaren of in vergelijking met andere gemeenten. Zijn bepaalde doelstellingen in het sociaal domein gehaald? Waarom wel en waarom niet? Ben je als gemeente op de goede weg? Waar loopt het wat stroever? Kun je daar zelf ingrijpen? Nu is het behalen van doelstellingen natuurlijk niet het enige waar je aan denkt bij het sociaal domein. Maar het kan geen kwaad om hier toch wat meer naar te kijken op basis van de informatie die je al hebt.
Datastrategie voor het sociaal domein
Voor het inzetten van zowel meer informatiegestuurd als datagedreven werken, is een datastrategie heel erg handig. Hierin leg je concreet vast wat je doelstellingen zijn voor het sociaal domein. Vervolgens bepaal je welke modellen en dashboards je nodig hebt en welke data je hiervoor als invoer dient te gebruiken en dus moet verzamelen.
Datakwaliteit
Een belangrijk aspect hierin is de kwaliteit van de data. Het gaat om kwetsbare mensen, om grote budgetten en om de samenwerking tussen gemeente, landelijke overheid en verschillende zorgaanbieders. Het beschikken over betrouwbare, actuele en complete informatie is dan essentieel. Die data moet goed verzameld, verwerkt en geanalyseerd worden. Tools kunnen daar een grote rol in spelen, maar net zo belangrijk zijn de mensen die met de data werken.
De rust terugbrengen
In het stormachtige sociaal domein is niets zo belangrijk als een helder overzicht en inzicht. Op die manier komt de rust terug bij alle partijen die betrokken zijn bij zo’n belangrijk onderdeel van het sociaal domein - de jeugdzorg. Met objectieve en actuele data en een compleet beeld, sta je als gemeente sterker aan het stuur in het sociaal domein. Daarnaast kun je de personen die het het hardste nodig hebben weer beter helpen.
Wil je meer weten over welke stappen je kunt zetten om als gemeente meer data- en informatiegedreven te gaan werken? Download dan onderstaand eBook “In 3 stappen naar een datagedreven gemeente”.
