Welke straten overstromen regelmatig door hevige regenval? In welke wijken wordt veel drugs gebruikt? Op welke wegen gebeuren relatief veel ongelukken? En hoe combineer je de gegevens van energiebedrijven met de gegevens over het energiegebruik door huishoudens in je gemeente? Dit zijn allemaal voorbeelden van uitdagingen in een gemeente die met behulp van data beter inzichtelijk gemaakt kunnen worden. En waarvoor je vervolgens een effectieve aanpak kunt genereren. Dit datagedreven werken krijgt een enorme vlucht binnen gemeenten. Wat het precies is en op welke manier het problemen kan helpen aanpakken in je gemeente, lees je in dit blog.
Wat is datagedreven werken eigenlijk?
De website van de Digitale Overheid meldt hierover het volgende: Onder datagedreven werken bij de overheid verstaan we het gebruik van data als fundamenteel onderdeel van het tot stand komen, uitvoeren en meten van beleid. Het komt er in de kern op neer dat beslissingen worden genomen waarbij data als basis dient.
Datagedreven werken past in een datagedreven organisatie, waarin alle medewerkers datagedreven werken om een proces op gang te krijgen naar meer inzicht, kennis en gefundeerde beslissingen. Data kan gebruikt worden om beleid efficiënter, effectiever en inclusiever te maken. Met betere prestaties als beoogd resultaat.
Voor het datagedreven werken inventariseer je eerst welke data er in je gemeente aanwezig is. Daarna combineer je dit met data die binnen andere organisaties aanwezig is, zoals bij bedrijven, universiteiten en hogescholen, maar ook aan organisaties in de telecom- en bouwsector, ziekenhuizen, energiebedrijven en openbaar vervoerbedrijven. En vergeet ook niet de gegevens die door de Nederlandse overheid beschikbaar zijn gesteld. Vervolgens analyseer je deze gegevens en pas je de analyses toe om bepaalde problemen in je gemeente aan te pakken.
Handig handvat
Als handvat voor het datagedreven werken binnen je gemeente is de Data Agenda Overheid beschikbaar. Door aan te haken op de projecten en programma’s uit deze Data Agenda hoef je als gemeente niet zelf het wiel uit te vinden op belangrijke thema’s als het beschermen van de online privacy van je bewoners, tips & tricks voor het gebruik van open data en het aantrekken, behouden en samenstellen van een team in je gemeente van mensen die beschikken over data-skills.
Inspirerende voorbeelden
Maar met alleen een handvat ben je er natuurlijk nog niet. Voorbeelden van datagedreven werken binnen de overheid maken deze manier van werken een stuk concreter. En gelukkig zijn deze voorbeelden er. Verschillende ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen en uitvoeringsorganisaties hebben binnen hun organisaties een aantal voorbeeldprojecten geselecteerd waarin datagedreven werken al bijdraagt aan belangrijke maatschappelijke uitdagingen.
Vooral de voorbeeldprojecten van datagedreven werken op het gebied van de energietransitie, ondermijnende criminaliteit en infrastructurele en ruimtelijke knelpunten zijn interessant om te volgen:
- Energietransitie. Voor de energietransitie-aanpak in je gemeente is het interessant om het VIVET programma te volgen, wat staat voor Verbetering van de Informatievoorziening voor de Energietransitie. Het programma is een initiatief van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Economische Zaken en Klimaat, gemeenten, provincies en waterschappen. En heeft als doel de gefragmenteerde data (van het energieverbruik van individuele huishoudens tot de gegevens over energienetwerken- en productie) beter te combineren en te delen. Het programma maakt hiervoor gebruik van informatie van verschillende partijen, zoals het Centraal bureau voor de Statistiek, het Kadaster, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en het Planbureau voor de Leefomgeving.
- Ondermijnende criminaliteit. Voor het aanpakken van problemen in je gemeente op het gebied van bijvoorbeeld drugscriminaliteit is het Zicht op ondermijning programma van onder andere de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie en Veiligheid, het CBS, de politie, verschillende gemeenten en de Vereniging Nederlandse Gemeenten interessant om te volgen. Data-analyses kunnen namelijk ook inzicht geven in patronen van ondermijnende criminaliteit. Zo kan een analyse van rioolwater erop wijzen waar zich hoge concentraties van door het lichaam omgezette drugsstoffen bevinden. Waarna je in een specifiek wijk intensiever kunt gaan patrouilleren.
- Infrastructurele en ruimtelijke knelpunten. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen maken al volop gebruik van big data-analyses. Zo combineren ze bijvoorbeeld historische gegevens over het gebruik van wegen met weersvoorspellingen, om in te schatten waar zich het grootste risico op een ongeluk voordoet. Daarnaast gebruiken ze big data-analyses voor het uitvoeren van stresstesten en het bepalen van vluchtroutes bij grote overstromingen. Heel waardevol met de gevolgen van de klimaatverandering die in veel gemeenten steeds zichtbaarder en duurder worden.
Handige tool & techniek
Met een handvat en praktische voorbeelden wordt het datagedreven werken om problemen in je gemeente aan te pakken een stuk concreter. Maar hoe verzamel en analyseer je dan die data? Daarvoor is een handige tool & techniek voorhanden die voorheen vooral voor andere doeleinden werd gebruikt, maar ook heel geschikt blijkt te zijn voor datagedreven werken binnen gemeenten: Business Intelligence (BI).
Met BI kun je grote hoeveelheden data verzamelen, analyseren en er conclusies uit trekken. BI wordt veel gebruikt in bedrijven om een actueel en accuraat inzicht te krijgen in het reilen en zeilen van de onderneming, om beslissingen te nemen over welke investeringen er gedaan moeten worden en om geld te besparen.
De technieken die BI hiervoor gebruikt, zijn ook heel goed toe te passen door gemeenten. Denk aan het inzichtelijk krijgen van verschillende factoren voor het nemen van beslissingen in het kader van de Omgevingswet en infrastructurele knelpunten. Of aan het in kaart brengen van de ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie in je gemeente.
Aan de slag
De Data Agenda, praktische voorbeelden en een tool & techniek bieden je zo een mooi pakket om met datagedreven werken binnen je gemeente aan de slag te gaan. Wil je meer weten over de ontwikkelingen in het aanpakken van problemen met behulp van datagedreven werken? Hou dan de pagina van de Digitale Overheid over de kennisdeling door voorbeeldprojecten en de pagina over het Programma Startup in Residence in de gaten.
Wil je meer weten over welke stappen je moet zetten om een datagedreven gemeente te worden en hoe je daarvoor Business Intelligence kunt gebruiken? Download dan onderstaand eBook “In 3 stappen naar een datagedreven gemeente”.
