Met de Omgevingswet in aantocht nemen de voorbereidingen bij veel gemeenten steeds serieuzere vormen aan. Met deze nieuwe wet wordt het voor gemeenten en andere belanghebbenden makkelijker om goed onderbouwde beslissingen te nemen over aanvragen in de fysieke leefomgeving. Bijvoorbeeld over de aanleg van een nieuwe weg of een windmolenpark. Deze wet heeft een flinke impact op de systemen, processen en het personeel binnen de gemeenten. Tegelijkertijd krijgt het vastleggen van verschillende gegevens en het combineren en het uitwisselen ervan met andere belanghebbenden een enorme boost.
Een ontwikkeling die zo’n impact heeft op je organisatie vraagt om een goede focus op de belangrijkste aspecten van de wet. Bij de invoering in 2021 wil je natuurlijk niet half klaar zijn. Daarom ga ik in deze serie blogs in op verschillende hoofdingrediënten van de Omgevingswet. In het eerste blog behandelde ik de kernregistratie van je beleid. In dit blog help ik je op weg met een ander hoofdingrediënt van de Omgevingswet: de ruimtelijke analyse.
De basis: kernregistratie van je beleid
Een goede basis voor de Omgevingswet leg je met de omgevingsvisie, het omgevingsplan en de omgevingswaarden. Een volgende belangrijke stap is deze documenten omzetten in concrete formuleringen en ze klaarmaken voor de verwerking als data. Een sleutelpositie hierin vormt de kernregistratie van je omgevingsbeleid. Hierin leg je normen en maatregelen vast waardoor je in staat bent een (visueel) beeld te creëren van de effecten van je omgevingsbeleid en maatregelen. Dat leidt tot snellere en betere analyses, waardoor je je omgevingsbeleid kunt evalueren en bijsturen.
De kernregistratie van je omgevingsbeleid zorgt op deze manier voor een integrale en consistente formulering, monitoring en evaluatie van je omgevingsnormen en maatregelen in je gemeente. Daarnaast is er een ander belangrijk hoofdingrediënt van de Omgevingswet: de input vanuit de ruimtelijke analyse.
Ruimtelijke analyse
Met een ruimtelijke analyse geef je inzicht in de stedenbouwkundige kwaliteiten van een gebied. Na berekeningen zet je door middel van kleurcodes verschillende elementen op een kaart. Zoals de toegankelijkheid van het gebied en de daarin gelegen straten, de mogelijkheden voor economische bedrijvigheid, de zichtbaarheid van gebouwen en de aanwezigheid van groen. Maar ook de ondergrond, de aanwezige netwerken en het woon-werkverkeer, wandel- en fietsroutes en winkelstromen vormen belangrijke input voor de ruimtelijke analyse.
Een ruimtelijke analyse geeft je handvatten om te bepalen of je de juiste voorzieningen op de juiste plek creëert. En waar de sterke en zwakke punten, de kansen en de knelpunten van een gebied en locatie liggen. Pas wanneer je goed weet over wat voor locatie je het precies hebt, welke doelen er voor dat gebied zijn of waar dat gebied bij gebaat zou zijn, kun je er goed onderbouwde beslissingen over nemen.
Omgevingswet: data en berekeningen
Naast deze informatie uit de ruimtelijke analyses die je transformeert in concrete data, verzamel je omgevingsdata. Denk hierbij aan de normen, maatregelen, vergunningen en metingen: alles wat integraal aan een locatie hangt. Maar ook de gegevens over gebouwen en andere objecten in de fysieke omgeving. Nadat je de omgevingsdata op een gestructureerde wijze verzameld hebt, maak je deze klaar voor berekeningen van de toegankelijkheid en verbondenheid van een gebied en de daarin gelegen objecten.
Veel van de berekeningen zijn echter zo complex (ze maken niet alleen gebruik van de input op het gebied van ruimtelijke ordening, maar ook van milieuaspecten, gezondheidsaspecten en veiligheidsaspecten), dat ze voor een deel in modellen gegoten moeten worden. Deze modellen bieden je de mogelijkheid om ontwikkelingen in een gebied voor een deel te voorspellen en te sturen op basis van de input die je geeft. 3D-modellering van de leefomgeving gaat daar in de toekomst nog een schepje bovenop doen: het gaat de mogelijkheid bieden ook controles uit te voeren op het ontwerp, zoals de maximale bouwhoogte, maximale geluidbelasting en ontvangen zonlicht op de gevel.
Geodata visualeren
Deze enorme hoeveelheid verzamelde data en berekeningen is vooral bruikbaar als je er ook visualisaties in de vorm van kaarten mee kunt maken: deze geven inzicht en overzicht van de normen, effecten en metingen die je nodig hebt voor een effectief omgevingsbeleid. Voor het verwerken van de geodata kun je een tool gebruiken zoals ArcGis, maar er zijn ook alternatieven, bijvoorbeeld het softwareprogramma R statistical. In deze open source programmeertaal kun je scripts inpassen binnen de pipeline van datawarehouse of datalake en binnen business intelligence tools. Wanneer je de tool gebruikt in combinatie met Rstudio server krijg je een online samenwerkomgeving waarmee je kaarten online kunt delen en updaten wanneer nieuwe gegevens beschikbaar zijn.
Op deze manier kun je optimaal gebruik maken van alle data die je verzamelt in het kader van de Omgevingswet en goed onderbouwde en zorgvuldige integrale beslissingen nemen over aanvragen voor aanpassingen in de fysieke leefomgeving. Waarbij je rekening houdt met zo veel mogelijk aspecten en je de beslissingen regelmatig evalueert.
Data-gedreven gemeente
De Omgevingswet heeft veel impact, onder meer voor de IT manager binnen je gemeente. Maar de wet biedt ook veel mogelijkheden, bijvoorbeeld voor de energietransitie. Wil je meer weten over hoe een gemeente business intelligence naar een hoger niveau kan tillen? Download hieronder ons eBook 'de data-gedreven gemeente'.
