De samenleving verandert. De rol van data en in het bijzonder informatie wordt steeds groter. Hierop spelen verschillende partijen handig in. Dit heeft impact op de samenleving. De informatie biedt gemeenten en haar inwoners als informatiesamenleving veel kansen en mogelijkheden, maar ook aspecten waar je als overheid scherp op moet zijn. Het is belangrijk goed je rol te pakken door middel van een zorgvuldige informatievoorziening en een robuuste informatiestructuur. Hierdoor kun je de dienstverlening aan inwoners en bedrijven optimaliseren. Hoe dit de komende jaren er volgens de Digitale Agenda voor gemeenten 2024 uit ziet, lees je in dit blog.
Digitale spagaat
In een informatiesamenleving is het belangrijk dat onder andere gemeenten de regie houden op welke informatie er met wie gedeeld wordt. Het zorgvuldig beschermen van de privacy van burgers is essentieel, net als de beveiliging van alle informatie die je als gemeente verzamelt en beheert. Tegelijkertijd biedt de informatiesamenleving ook heel veel kansen om als gemeente met (overheids)partners integraal en efficiënt samen te werken aan huidige en toekomstige maatschappelijke opgaven en ontwikkelingen. Dit lijkt een spagaat, maar dat is het niet.
In alle haarvaten
Net als in andere soorten organisaties, is in gemeenten digitalisering niet iets waar alleen de ICT-afdeling zich mee bezighoudt. Sterker nog: dankzij de digitale transitie zijn informatie- en communicatietechnologieën in alle haarvaten van de gemeente terechtgekomen. Digitalisering is een onderdeel van de organisatie, het is niet meer weg te denken. Op elke afdeling, in elk uitvoeringsplan wordt gebruik gemaakt van een digitale infrastructuur. Een vast onderdeel waarmee je als gemeente moet ‘samenleven’ en samenwerken.
Accenten leggen
Deze digitalisering biedt ontzettend veel voordelen qua efficiëntie, snelheid en doelgerichtheid. Maar komt ook met een paar haken en ogen. Zoals bescherming van de meest kwetsbaren in de gemeente en het voorkomen van uitsluiten en discriminatie. Dit vraagt om een zorgvuldigheid in de verdere implementatie van de digitale samenleving en overheid. Gelukkig staan gemeenten hierin niet alleen. Van belang is dat je scherp voor ogen houdt waar je in je gemeente de accenten legt.
1. Blijvende aandacht voor de infrastructuur
De wereld van de ICT staat niet stil en dat is alleen maar goed. Belangrijk is wel dat je als gemeente zorgvuldig kunt blijven inspelen op de nieuwe technologische ontwikkelingen. Een common ground-aanpak is daarvoor heel handig. Op die manier kunnen gegevens tussen organisaties veilig uitgewisseld worden en kun je gebruik maken van nieuwe toepassingen. Daarnaast is het goed om de afhankelijkheid van leveranciers scherp in de gaten te houden en waar mogelijk te beperken. Op die manier kom je als gemeente (weer) aan het roer te staan van je eigen processen.
2. Data en digitalisering een vaste plek in de beleidsuitvoering
Er ligt veel op het bordje van een gemeente: verschillende transities en veel beleidsvisies die overlappen en een integrale uitvoering vragen. Met data en digitalisering kun je die uitdagingen effectiever aanpakken, maar dan moeten data en digitalisering wel een vaste plek hebben in de uitvoeringsplannen. En dan niet alleen de rooskleurige mooie kansen benoemen, maar ook de aspecten die de inwoners en de organisatie kwetsbaar maken.
Pak je dit slim aan, dan zorg je voor een flinke stimulans in het welbevinden van de inwoners. Bijvoorbeeld in het sociaal domein, de woningbouwopgave, de klimaatverandering, de energietransitie en de Omgevingswet. Daarnaast krijgen inwoners steeds meer oog voor natuurbescherming en is er meer ruimte voor burgerparticipatie. Aspecten waarin ook data en digitalisering een belangrijke rol kunnen spelen. En waarin gemeenten slim de verbinding kunnen leggen tussen data en informatie en beleid en uitvoering.
3. Oog voor impact van ICT en data op inwoners
Als gemeente moet je scherp voor ogen houden dat niet iedereen in de informatiesamenleving mee kan komen. Dat er inwoners - al dan niet door een algoritme - buiten de boot vallen. Maar ook dat de beveiliging van de informatie cruciaal is. Dan helpen een goede visie hierop, de implementatie van specifieke regelgeving en het continu een vinger aan de pols houden bij onderzoeksinstituten die zich bezighouden met de impact van de nieuwe technologieën op de samenleving. Wees alert en open over de afwegingen die je als gemeente hierin maakt. Betrek inwoners en ondernemers erbij en zorg voor slimme oplossingen die de digital divide kunnen overbruggen.
Zorgvuldig de toekomst van de informatiesamenleving in
De toepassing van ICT en het gebruik van data bieden ontzettend veel voordelen voor gemeenten. Van prettige apps voor inwoners en ondernemers, tot snelle analyses van processen. Door voldoende aandacht te houden of juist te creëren voor de aspecten als infrastructuur, de plek in de beleidsuitvoering en de impact van ICT ga je als gemeente ook in de komende jaren de vruchten plukken van mooie ICT-ontwikkelingen. Bijvoorbeeld op het gebied van datagedreven werken bij de ontwikkeling en implementatie van een bestemmingsplan.
Wil je meer weten over welke stappen je kunt zetten om als gemeente meer datagedreven te gaan werken? Download dan onderstaand eBook “In 3 stappen naar een datagedreven gemeente”.
