Op het gebied van de leefomgeving kent men een wirwar van talloze wetten en regels waarin je moeilijk je weg in kan vinden. En mocht je die al gevonden hebben dan is het resultaat veelal niet eenduidig. Om hieraan een halt toe te roepen zal in 2021 de Omgevingswet in werking treden. Deze nieuwe wet bundelt de bestaande wetten en regels voor de fysieke leefomgeving. Het zorgt ervoor dat organisaties makkelijker, sneller en eenvoudiger kunnen beschikken over dezelfde informatie over een bepaald gebied en daardoor minder te maken krijgen met administratieve rompslomp. Om dit te laten slagen, moet alle relevante informatie van overheden op één digitale plek te vinden zijn: het centrale Omgevingsloket.
Dit centrale loket biedt een totaaloverzicht van het beleid en de regels van het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen. Via het Omgevingsloket kunnen initiatiefnemers, overheden en belanghebbenden snel zien wat mag in de fysieke leefomgeving. En krijgen ze inzicht in aspecten als de waterkwaliteit en de geluidsnormen van een bepaald gebied. Een groot aantal partijen werkt samen om het Omgevingsloket en het digitale stelsel erachter te ontwikkelen. Ook IT managers binnen overheidsorganisaties krijgen te maken met de Omgevingswet. Wat de impact van deze nieuwe wet en het Omgevingsloket gaat zijn en wat dit betekent voor de IT manager, vertel ik in dit blog.
Werk aan de winkel
Voor het goed functioneren van het Omgevingsloket moeten planmakers binnen de overheden hun beleid en regels gaan voorzien van het werkingsgebied en waar mogelijk de plannen vertalen naar toepasbare regels. Om de plannen vervolgens goed te kunnen tonen in het Omgevingsloket, moeten deze voldoen aan de standaarden die hiervoor opgesteld zijn. Daarnaast is het belangrijk dat de voor het Omgevingsloket relevante IT-systemen van het Rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen naadloos gekoppeld kunnen worden aan dit loket. En moeten de gegevens aan nieuwe kwaliteitseisen gaan voldoen. Tenslotte betekent het Omgevingsloket dat meer mensen de gegevens van de verschillende organisaties zullen gaan gebruiken.
Dit alles betekent werk aan de winkel voor de IT manager binnen overheidsorganisaties. Daarom een stukje achtergrond over de werking van het Omgevingsloket, een voorbeeld van een implementatie van de Stelselcatalogus en een concreet stappenplan.
Verschillende informatiebronnen
In het nieuwe Omgevingsloket vinden de gebruikers straks kaartgegevens over de fysieke leefomgeving, regelgeving en omgevingsdocumenten, zoals plannen en verordeningen. De brongegevens en documenten hiervoor worden aangeleverd door de basisregistraties en door de overheidsorganisaties (gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk). Een derde belangrijke bron zijn de informatieproducten. Dit zijn de ruwe (openbare) gegevens van bronhouders die omgezet zijn naar toegespitste, betrouwbare informatieproducten voor gebruikers.
Centraal knooppunt en open standaarden
Overheidsorganisaties sluiten hun eigen digitale systeem aan op een centraal knooppunt: de landelijke voorziening van het digitaal stelsel. Dit is dé plek waar alle gegevens over de fysieke leefomgeving stapsgewijs bij elkaar worden gebracht. Iedereen kan aansluiten op deze landelijke voorziening. De techniek is namelijk gebaseerd op open standaarden. Dit betekent dat gebruikers via services de informatie kunnen opvragen en indienen via externe systemen. Deze systemen moeten wel aan voorwaarden voldoen en daarom wordt gewerkt met een Stelselcatalogus.
De Stelselcatalogus
De Stelselcatalogus is de applicatie voor het aanmaken, bewerken, opslaan en verstrekken van informatie over relevante begrippen uit de fysieke leefomgeving en hun onderlinge relaties. Het bevat informatie over welke gegevens in het digitaal stelsel van basisregistraties beschikbaar zijn en wat deze gegevens betekenen. Zoals begrippen en verwijzingen naar datasets, informatiemodellen en producten en diensten. Met deze informatie kunnen gebruikers van de Stelselcatalogus gegevens inpassen in hun eigen werkprocessen.
Voorbeeld: de waterbeheerders
Iedereen kan de Stelselcatalogus raadplegen en gebruiken, maar de waterbeheerders hebben de primeur. De begrippen uit hun standaard begrippenlijst (vanuit de Aquo standaard; de uniforme taal voor de uitwisseling van gegevens binnen de watersector) zijn er al in opgenomen. Ook het beheer van de begrippen in de Stelselcatalogus is inmiddels geregeld. Daarnaast zijn de begrippen uit de (concept) Rijksregelgeving opgenomen in de catalogus. In de loop van de tijd zal steeds meer informatie beschikbaar komen. Zoals verwijzingen naar waardelijsten, informatiemodellen, datasets en de producten en diensten van het digitaal stelsel. Zodat de hoeveelheid informatie en de uitwisselbaarheid kunnen gaan groeien.
Te zetten stappen voor de IT manager
Ben je IT manager van een overheidsorganisatie en wil je gebruik kunnen maken van de Stelselcatalogus? Dan is het goed om de volgende stappen te volgen:
- Maak binnen je organisatie beleid over de harmonisatie van de begrippen en het gebruik van de Stelselcatalogus
- Stel een lijst op met standaard begrippen
- Vul de Stelselcatalogus met de standaard begrippen
- Maak afspraken over het beheer van de begrippen en het verwerken van aanvullings- en wijzigingsverzoeken
De Stelselcatalogus is een belangrijk onderdeel in het digitale stelsel Omgevingswet. Maar andere aspecten als de beveiliging, de connectiviteit en het gegevensbeheer moeten ook niet vergeten worden bij de voorbereiding op de Omgevingswet. Meer informatie hierover kun je vinden in de Routeplanner en in de Uitwerkingen Informatie Voorziening Omgevingswet.
Omgevingswet: optimaal gebruik van data
Het bundelen van de gegevens van wetten, regels, kaarten en aanvullende relevante informatie over de fysieke leefomgeving is een enorme klus. Het gaat hierbij om het samenvoegen, ontsluiten en analyseren van Big Data en in deze “tak van sport” vinden continu ontwikkelingen plaats. Databronnen worden immers steeds omvangrijker en steeds meer databronnen worden gekoppeld. Parallel hieraan ontwikkelt het data-analytics vakgebied zich in hoog tempo. Wil je weten in hoeverre data-analytics oplossingen kan bieden voor de huidige en toekomstige uitdagingen op het gebied van het verzamelen, koppelen en gebruiken van data? Download dan hieronder het e-book.
