De komst van het energieakkoord was het startsignaal voor de energietransitie. Tenminste, dat was het idee. Het uitvoeren van deze plannen is een flinke klus en de overgang van fossiele brandstoffen naar volledig duurzame energiebronnen kun je niet in één dag regelen. Daarom begin je natuurlijk vooraan: met het opstellen van een stappenplan. Op die manier breng je in kaart wat er moet gebeuren en wie je voor elke stap nodig hebt. Een goed begin is het halve werk, dus in dit blog lees je alvast een opzet voor zo’n stappenplan.
1. Bepaal de doelen
Voorafgaand aan elk project stel je doelen op. Gelukkig zijn die in het kader van de energietransitie redelijk duidelijk, ze staan namelijk in het energieakkoord en in het coalitieakkoord van je gemeente. Nu je weer duidelijk voor ogen hebt wat er uiteindelijk bereikt moet worden, kun je door met stap twee.
2. Meet hoe je er nu voor staat
Het belangrijkste bij de uitvoering van nieuw beleid, is natuurlijk het meten of het wel effectief is geweest. Sommige dingen lijken goed op papier, maar leveren uiteindelijk veel minder op. Dat zijn bruikbare inzichten voor toekomstig beleid. Zorg daarom dat je in kaart brengt hoe de situatie nu is. Doe een nulmeting en leg ook vast hoe deze gedaan is, dan kun je tussentijds en na uitvoering van het beleid kijken wat de effecten zijn.
3. Stel prioriteiten
Gemeenten verschillen inhoudelijk ontzettend veel van elkaar. Zwaartepunten in het beleid liggen natuurlijk anders in een gemeente waar veel kassen staan ten opzichte van een gemeente waar juist de nadruk ligt op toerisme. Juist in verduurzaming moet de nadruk dan op andere punten liggen, omdat er ergens anders winst valt te behalen. Daarom stel je vooraf prioriteiten en hiervoor moet je data verzamelen, analyseren en visualiseren. Dat kan met behulp van BI-tools zoals Qlik, Tableau of Power-BI, maar ook met gratis software zoals R. Op basis van deze inzichten – en natuurlijk kennis binnen de gemeente – kun je prioriteiten stellen in het beleid. In combinatie met stap twee helpt dit een goed beleid te vormen.
4. Bepaal de oplossingen
Nu je weet waar in jouw gemeente de prioriteiten liggen en waar je echt winst kunt behalen, is het tijd om de bijpassende oplossingen te kiezen. Dit kunnen bijvoorbeeld subsidies zijn voor isolatie of zonnepanelen of meer stil asfalt in de gemeente. Deze oplossingen voer je niet zomaar door. Daarvoor ga je eerst naar stap vijf.
5. Baseer keuzes op data
Keuzes voor beleid baseer je niet op onderbuikgevoel. Met behulp van data uit het verleden kun je een uitgebreid model maken, waarmee je diverse aspecten van de energietransitie voor je gemeente nader bekijkt. Deze data vraag je op bij bijvoorbeeld de energiebeheerder en met behulp van data uit TNO-rapporten. Op die manier kun je een gefundeerd beeld vormen van de effecten van de maatregelen. Bovendien kijk je hiermee niet alleen naar de vooraf bekende kosten, maar zet je deze gemakkelijk af tegen de baten van de maatregelen en combineer je dit makkelijker met data van alternatieve oplossingen. Je kunt een aantal jaar vooruitkijken en ook zien wat er gebeurt als je niet ingrijpt. Daarmee vergroot je de kans van geslaagd beleid en houd je ook grip op de kosten.
6. Uitvoeren maar
Nu je in kaart hebt gebracht waar winst te behalen valt, wat de huidige stand van zaken is en welke beleidsvormen passen binnen het budget en de doelstellingen, is het tijd om dit tot uitvoering te brengen. Na uitvoering moet nog een effectmeting gedaan worden, zodat je ook inzichtelijk hebt wat het beleid voor veranderingen teweeg heeft gebracht.
Energietransitie voor gemeentes? Appeltje-eitje
Dat de energietransitie heel wat voeten in aarde heeft, weten wij ook. Het afstemmen van beleid op de werkelijkheid blijft een lastige klus en is per gemeente een verhaal apart. Hopelijk heb je met behulp van bovenstaande punten al beter in beeld wat er in jouw gemeente gedaan moet worden en hoe je hier naartoe kunt werken. Wat ons betreft zit het belangrijkste punt in het bekijken van de voorspellende data. Aan de hand daarvan zorg je namelijk dat je beleid echt effecten heeft en je de doelstellingen zeker gaat halen.
Benieuwd hoe je een BI-omgeving opzet voor gemeentes of hoe je jouw bestaande omgeving naar een hoger niveau tilt? Download onderstaand eBook.
